برآورد میزان رسوب از جاده جنگلی با استفاده از مدل پیش بینی رسوب و سیستم اطلاعات جغرافیایی

دگرگونی سیمای دامنه¬های جنگلی در اثر جاده سازی باعث اختلال در روند طبیعی عوامل محیطی و افزایش فرسایش و رسوب می¬شود. آگاهی از میزان و منشاء تولید رسوب در جاده¬ها نخستین گام در راه حفاظت آب و خاک جنگل می¬باشد. بدین منظور این تحقیق با هدف بررسی تاثیر شیب و سن جاده بر میزان تولید رسوب جاده و همچنین بررسی دقت sedmodl در پیش بینی مقادیر رسوب از جاد های جنگلی در طول 1784 متر از جاده های جنگلی سری 5 لومیر در ارتفاعات سواحل جنوبی دریای خزر صورت گرفت. مقاطع مناسب جهت بررسی اثر شیب و سن جاده با استفاده از نقشه واحد های همگن و مطالعات میدانی انتخاب گردیدند و در خروجی آبروهای آن ها، بندهای چوبی رسوب گیر احداث شد. رسوبات به تله افتاده در بندها از طریق کم کردن حجم فضای خالی مانده بند ها در انتهای دوره از حجم بندها در ابتدای دوره بدست آمد، رسوبات وارد نشده به بندها نیز با استفاده از ظروف با حجم مشخص محاسبه شد. به منظور ارزیابی کارایی sedmodl، رسوبات به تله افتاده در 30 قطعه از جاده نیز به روش مستقیم اندازه گیری شدند و با مقدار رسوب برآورد شده با استفاده از مدل مقایسه گردیدند. نتایج آنالز واریانس و مقایسه بین میانگین های رسوب تولید شده در کلاسه های شیب مختلف، تفاوت مثبت و معنی داری نشان داد و همچنین نتایج حاکی از آن بود که با افزایش سن جاده از میزان رسوب آن به مقدار معنی¬داری کاسته می¬شود. مقدار رسوب اندازه گیری شده در کل مقاطع جاده حدود 51 تن در سال و با توجه سطح جاده مورد مطالعه برابر با 8/5 کیلو گرم در متر مربع در سال بطور متوسط اندازه گیری شد که این میزان با استفاده از مدل در حدود 47 تن در سال برآورد گردید که در حدود 8 درصد کمتر از مقدار مشاهده شده بود. ضریب تصحیح بدست آمده برای مدل برابر با 08/1 می باشد.